Haydn

Voor leeftijd: 10 jaar en ouder

Auteur: Kolet Janssen

Uitgegeven door Averbode (Altiora)
1992
95 pagina’s
ISBN 90-317-0942-5

Het leven van de componist Haydn vanaf zijn kinderjaren

 

Meer dan tweehonderdvijftig jaar geleden werd in een Oostenrijks dorpje Jozef Haydn geboren. Seppe – want zo noemden zijn ouders hem – had zo’n mooie stem dat hij op achtjarige leeftijd al koorknaap werd van de Sint-Stefaansdom in Wenen. Enkele jaren later was hij er eerste solist. Maar toen hij de baard in de keel kreeg, stond hij op straat. Gelukkig had Haydn niet alleen zangtalent. Muziek fascineerde hem. Hij speelde verschillende instrumenten en was als knaap al beginnen componeren. Het werden harde jaren, maar Jozef Haydn werd een van de beroemdste componisten van zijn tijd. Mozart was een groot bewonderaar van zijn werk, en Ludwig van Beethoven was één van zijn leerlingen.
Dit boek vertelt de belangsrijkste gebeurtenissen en anekdotes uit zijn leven, zodat je als lezer een mooi portret krijgt van de man die zoveel prachtige muziek schreef.

Verkrijgbaar via

• de bibliotheek

Leesfragment
Na een korte inleiding door het koor volgde een solo voor Seppe. Hij haalde diep adem en concentreerde zich. Toen begon hij te zingen. Als een waterval rolden de tonen de zaal in, eerst laag, en geleidelijk aan hoger en hoger. Maar wat was dat? Waarom klonken die hoge noten zo mager en schel? Seppe gluurde geschrokken naar Reutter. Die had het ook gemerkt, want hij keek hem verstoord aan. Daar kwam weer zo’n hoog stukje. Vertwijfeld sloot Seppe de ogen, dacht aan alle technieken die hij de afgelopen jaren had opgestoken. Het hielp niet. In de hoge tonen klonk zijn stem piepend en schril. Het zweet brak hem uit. Hij werd rood van inspanning. Hij voelde hoe Michiel, die naast hem stond, hem verbaasd aanstaarde. Ik moet volhouden, dacht Seppe. Als ik blijf proberen, zal het dadelijk wel weer lukken.
Maar het werd niet beter. Bij het volgende solostuk weerklonk opnieuw hetzelfde gekrijs. Seppe zag een van de gasten, een al wat oudere man, meewarig glimlachen. Wanhopig spande hij zich in. Hij kneep zijn handen dicht. (…) Half verdoofd van ellende zong hij verder. Hij keek niet meer naar Reutter en sloot zich af voor de spottende en verwijtende blikken van de anderen. Hij snakte naar het einde van het optreden. En toen het laatste lied gezongen was, bleef hij staan met trillende benen en neergeslagen ogen. Want hij wist maar al te goed wat dit betekende. Hij was zestien en bezig een man te worden. Voor andere jongens was dit een prettige ervaring. Voor een koorknaap betekende dit het einde van zijn carrière. Zijn schitterende jongensstem was beginnen te breken. Het zou enkele jaren duren, vooraleer hij misschien een volwassen zanger zou kunnen worden. En niemand kon voorspellen of de stem die hij als man zou krijgen, ook een mooie zangstem zou zijn. Zoiets moest je altijd afwachten. In elk geval zou het nog jaren duren. Voor hem lag een tijd van ellende.
Een wervelwind van rokken liet hem de ogen opslaan. Keizerin Maria Theresia! Seppe kromp ineen, maar ze richtte zich tot Reutter.
‘Die jongen zingt niet’, zei ze met luide stem. ‘Hij kraait als een haan!’

Recensie
Door de vermenging van actueel beleefde en herinnerde of in de vertelling herbeleefde gebeurtenissen krijgen we een duidelijk beeld van Haydns leven: zijn kinderjaren, de eerste moeilijke jaren als componist en muzikant, zijn ongelukkig kinderloos huwelijk, de relatie met zijn minnares Luigia Polzelli en vooral zijn edele vriendschap met Marianne von Genzinger, zijn werk als kapelmeester bij de Esterhazy’s, zijn reis naar Engeland, de vriendschap met Theresa… Haydn wordt reëel getekend met vermelding van zijn kleine kantjes. Toch komt hij uit het boek als een edelman naar voren, bezonnen, vredelievend, vrijgevig, natuurminnend, gelovig, zonder enige naijver ten opzichte van andere grote musici, beminnelijk, trouw in zijn vriendschap… Het componeren is voor hem een ambacht, de dagelijkse vervulling van zijn plicht, het gevruik van de gave die hij van boven gekregen heeft. (…)
Handig is het “tijdsoverzicht” achterin het boek. Er zitten voldoende kleine en grotere dramatische gebeurtenissen in het verhaal om het boeiend te maken. (…)
Het verhaal heeft vaart door de korte, heldere zinnen. De taal is over het algemeen correct en aantrekkelijk. Het boek is een prettige kennismaking met een groot componist. Een aanrader voor kinderen met zin voor muziek en interesse voor biografieën.

Herman de Graef
Jeugdboekengids, april 1997

Vertaling in het Duits: Joseph Haydn. Vom Chorknaben zum berühmten Komponisten. (Urachhaus, 1997, vert. Ita Maria Berger)