Dat kan geen toeval zijn?!

20 januari 2019

We waren op vakantie in het zuiden van Frankrijk. Bij het bezoek aan het amfitheater in Nîmes liepen we opeens mensen uit onze straat tegen het lijf, van wie we niet wisten dat ze hier ook in de buurt waren. Wat een ongelooflijk toeval, zeggen we.

Als ik zoiets in een verhaal zou laten gebeuren, schieten critici dat genadeloos af. Het is iets voor stationsromans of goedkope weekendfilms. Terwijl iedereen die ik ken, toch zulke ongelooflijke toevalligheden heeft meegemaakt. De werkelijkheid is meestal onvoorspelbaarder dan waar je in een roman mee wegkomt. Dat wist Marco Polo al, toen hij zei: ‘Ik heb nog niet half beschreven wat ik heb gezien, want ik wist dat men mij niet zou geloven.’

Of toen een vriend van ons jaren geleden omkwam in een frontale botsing, bleven we na afloop maar denken: ‘Wat als hij een halve minuut later pas op dat punt was geweest? Wat als de vrouw die hem aanreed, dertig centimeter meer naar rechts had gereden? Wat als hij die dag gewoon ziek was geweest en in bed was blijven liggen?’ Zinloze vragen.

We kennen het allemaal: een wel heel toevallige ontmoeting, een haast onwaarschijnlijke samenloop van omstandigheden. Veel mensen zeggen dan meteen: ‘Dat kan geen toeval zijn!’ Ze zien er een teken in van wie weet welke bovennatuurlijke kracht, die hen iets wil duidelijk maken. Wat dat precies is, kan alle kanten uitgaan en vullen ze meestal behoorlijk vrij in.

Ik geloof niet in dat soort tekens. Alsof er ergens een God zou zijn die aan de touwtjes trekt en die dingen laat gebeuren, met de bedoeling om mensen tot inzicht te brengen of in een bepaalde richting te sturen. Het lijkt mij dat zowel God als wij wel wat beters te doen hebben, als we dat Rijk Gods ooit nog rond willen krijgen.

Die toevalligheden beschouw ik dan maar als kleine spelingen van het lot. Want dat is precies toeval: dat het soms ineens allemaal kan samenvallen en dat er dan ongelooflijke dingen kunnen gebeuren. Het zou veel ongewoner zijn, als het nooit eens allemaal helemaal goed of ontzettend slecht zou samenkomen. Soms hebben we geluk, soms hebben we pech. Maar ik blijf weigeren om er een teken in te zien. We moeten leven met wat we op ons bordje krijgen. Een toevallige ontmoeting op een luchthaven waar je de partner van je leven tegenkomt. Of een verdwaalde kogel bij een aanslag die je dochter treft. We kunnen niet meer doen dan elkaar vasthouden, in geluk of ongeluk. En dan komt God toch weer in beeld, want daar is hij goed in: ook hij houdt ons vast, wat er ook gebeurt. Zodat we, ademloos van geluk of verdriet, toch weer verder kunnen leven.

Kerknet, 19 januari 2019