Leve de ongeregelde halal!

17 februari 2019

De halalkeurmerken zijn te ondoorzichtig, zegt de Belgische Moslimexecutieve. Volgens hen moeten we naar een algemeen halalcertificaat. Maar is dat wel een goed idee? 

Godsdiensten hebben de neiging om zich overal mee te bemoeien. Ik zeg dat – als praktiserend katholiek – met een glimlach. Hoe je je relatie- en seksleven moet organiseren, waaraan je je geld moet besteden en wat je allemaal wel en niet mag eten (en bovendien: wanneer). De bedoeling van al die regels is altijd om gelovigen te helpen om de waarden van de godsdienst ook in hun dagelijks leven in praktijk te brengen. Want we weten allemaal hoe diep de kloof is tussen voornemen en dagelijks leven.

Halal is ook zoiets. De oorsprong van de voorschriften is voor mensen van nu niet altijd doorzichtig, maar dat doet er niet toe: als je je leven volgens de halalregels leeft, kan dat je helpen om een goed moslim en dus ook een goed mens te zijn. Daar kan niemand iets op tegen hebben.

Het probleem met regels is dat ze de neiging hebben om uit de tijd te raken. Wat een zinvol of zelfs hoognodig voorschrift was in de tijd van ontstaan, kan enkele eeuwen later in een heel andere situatie soms nergens meer op slaan. De meeste godsdiensten passen dan de regels aan, soms haast onmerkbaar, soms openlijk en officieel. Zo hoeven katholieken niet meer drie uur nuchter te zijn (letterlijk!) voordat ze te communie gaan, zoals dat tot in de jaren ’60 van de vorige eeuw wel het geval was.

Hoe godsdiensten met hun regels omgaan, is hun eigen zaak. De overheid kan zich daar beter niet mee bemoeien. Katholieken zouden het bijvoorbeeld niet op prijs stellen als de overheid zou tussenkomen in de regels die ze hanteren om iemand te dopen of om een kerkelijk huwelijk te sluiten. Alleen de gelovigen zelf weten ten diepste waarover het gaat. Alleen zij kunnen over regels spreken met elkaar, erin groeien, er inspiratie uit halen en er nieuwe vormen voor zoeken. Altijd zal het zo zijn dat sommige leden van de gemeenschap strikter met de oude regels omgaan dan anderen. Halal betekent niet voor iedereen hetzelfde, en misschien is dat juist het mooie ervan.

De vergelijking die de Moslimexecutieve maakt tussen halalcertifaten en biolabels gaat niet op. Voor een biolabel moet de overheid garant staan. Het gaat dan bijvoorbeeld over de manier van produceren, of over het gehalte aan vreemde stoffen in een product. Het verdedigt een status die ten goede komt aan iedereen, die er belang aan wil hechten. Halal gaat over iets fundamenteel anders. Het gaat over hoe je je geloof kunt beleven. Daar kan, mag en wil de Belgische staat niet in tussenkomen.

Misschien is de onduidelijkheid over halalcertificaten ook een kans voor de moslimgemeenschap. Misschien ervaart de Moslimexecutieve zo dat ook moslims niet allemaal hetzelfde omgaan met hun geloof. Dat vage halallabels voor sommige mensen voldoende zijn, omdat hun geloof ten diepste over andere dingen gaat. Dat het ook bij hen niet ‘voor eens en altijd’ is. Het zou de dialoog met andere godsdiensten zeker gemakkelijker maken.