Tafelheren en T-shirts

4 juli 2019

Mijn middelbare school was een exclusieve meisjesschool. Wij werden niet verondersteld enige interesse voor het andere geslacht te ontwikkelen voor we achttien waren. Voor het Chrysostomus-etentje in het laatste jaar echter, was het gebruikelijk om te fuseren met de overeenkomstige klas van het jongenscollege vlakbij. Eerst mocht het niet, maar vanaf dat moment was het verplicht, zo ging dat blijkbaar.

Na een hele dag pret (met o.a. de geplande ‘verrassingsinval’ van de jongens op onze meisjesschool) zouden we die avond samen met de jongens uit gaan eten in een deftig restaurant. Ik had sowieso al bezwaren tegen het menu (we zouden ‘ree’ eten), maar ik werd pas helemaal balorig toen ik te horen kreeg dat elk meisje een ‘tafelheer’ zou toegewezen krijgen. Ik herinner me nog dat ik witheet van woede werd en uitriep dat ik zelf wel mijn stoel kon bijschuiven en mijn vlees snijden. Ten einde raad werd ik ergens aan een tafeluiteinde weggemoffeld, zodat mijn weigering niet al te zeer opviel.

Vele jaren later had ik een wijd T-shirt met als opdruk ‘A woman’s work is never done’ en ik stond erop daarin te bevallen. Op de een of andere manier vond ik dat bijzonder symbolisch. Gelukkig is mijn echtgenoot veel minder principieel dan ik en is het altijd goed gekomen tussen ons.

Wat overbleef van mijn feministische oprispingen, was de vaste overtuiging dat mannen niet dienen als versiering van een vrouwenleven. Of omgekeerd. Samen een leven delen betekent samen de verantwoordelijkheid opnemen, samen de lastige en de leuke dingen delen. Elkaar als gelijke gesprekspartners beschouwen en samen juist sterker staan omdat je vanuit twee perspectieven de wereld kunt bekijken. Overal waar een voldoende gemengde groep mannen en vrouwen aan iets werken, zie je dat dit een voordeel is. Wat er allemaal precies daarin meespeelt, is niet altijd te achterhalen, maar het werkt wel.

In een grijs verleden heb ik eens een jaar lang enkel romans en verhalen van vrouwen gelezen. Keuze en variatie genoeg. Tijdens dat jaar merkte ik eigenlijk niet meteen een verschil. Maar na afloop wel. Sindsdien kan ik bij een verhaal meestal meteen zeggen of de auteur een man of een vrouw is. Ik had de gevoeligheid ontwikkeld om te onderscheiden wat het schrijven van vrouwen altijd anders maakt dan dat van mannen. Ik ben ervan overtuigd dat ik die oefening ook zou kunnen doen met fictie van blanken versus gekleurde mensen. Wie schrijft als vrouw (of als gekleurde mens), doet dat niet van uit een overwinnersperspectief. Wie niet de macht heeft, moet op andere dingen letten, heeft een andere blik en andere ervaringen. Dat voel je in alle verhalen, tot in de kleinste details. Het was heel leerrijk.

Hoe meer vrouwen er overal aanwezig zijn, hoe meer de wereld een gemengde plek wordt, hoe beter. Daar wil ik desnoods zelfs een tafelheer voor dulden.