Allemaal hebben we vergeving nodig

27 september 2019

Onlangs had mijn zesjarige kleinzoon met opgeheven vuist gedreigd naar een peutertje dat zijn spelconstructie verstoorde. Het kleintje barstte geschrokken in huilen uit. De mama van mijn kleinzoon was diep verontwaardigd. ‘Zoiets mag je toch niet doen! Dat kleine kindje weet nog helemaal niet dat het iets verkeerds heeft gedaan. Je mag het zeker niet bang maken of pijn doen!’ Ze vond dat hij ‘sorry’ moest zeggen en een handje geven om het goed te maken. Maar mijn kleinzoon weigerde hardnekkig. Hij wilde niet ‘sorry’ zeggen, geen handjes of aaitjes geven, niets goedmaken. Daar was hij veel te boos voor. Hij had juist eerder het gevoel dat hém onrecht was aangedaan. De situatie escaleerde buiten proportie, tot hij uiteindelijk met tegenzin toch overstag ging.

Ik leer daaruit dat vergeving geen aangeboren menselijke neiging is. Je moet er altijd iets voor overwinnen, zowel om het te vragen als om het te geven. Je hebt er op het eerste zicht geen belang bij, integendeel. Boosheid en wraak lijken ons zoveel natuurlijker af te gaan als we denken dat iemand ons iets heeft misdaan. Vergeven heeft altijd een softe bijklank, ook al is dat volledig misplaatst. Pas op de lange duur en vaak achteraf merk je dat vergeving levensnoodzakelijk was, voor alle partijen.

Vergeving vragen en vergeving schenken, het is allebei hard werken. Je moet eerlijk met jezelf durven zijn en dat is niet altijd evident. Al helemaal niet als je boos, geschrokken of verdrietig bent. Dan is het makkelijker om je stekels of je pantser op te zetten en te blaffen of te bijten. Eigen schuld en kwetsbaarheid onder ogen zien is meestal niet evident.

Bovendien is het resultaat van vergeving niet meteen duidelijk. Het lijkt op het eerste zicht eerder op zwakheid, zowel om vergeving te vragen als om ze te schenken. Wie dat toch aandurft, dendert niet door in de spiraal van de verontwaardiging en het eigen gelijk. Mensen bevestigen elkaar makkelijk in verwijten naar derden. ‘Groot gelijk dat je niet op je kop laat zitten!’ ‘Je moet niet met je voeten laten spelen.’ Met vergeving als gave voor of van jou, ontmijn je situaties die vastgelopen en opgeblazen zijn. Je laat er wat lucht uit, zodat alles tot normale proporties wordt herleid. Zodat het leven, de relatie weer verder kan. Misschien is het juist heel gezond om af en toe eens op je kop te laten zitten of met je voeten te laten spelen. Wie altijd op zijn strepen staat, wordt star. En enige plooibaarheid is in het leven altijd een voordeel.

Vergeving lijkt ook op liefde. Alleen wie regelmatig een stevige dosis krijgt, kan er op zijn beurt van uitdelen. Wie ervaart dat zijn fouten en stommiteiten vergeven worden, kan ook makkelijker de spons vegen over wat anderen hem aandoen. Als je als papa of mama een fout al eens kan toegeven aan een kind, help je dat kind om te leren vergeven. En dan zal zelf om vergeving vragen voor dat kind een minder grote stap zijn.

‘Sorry!’ roep ik uit als ik met een onverhoedse beweging per ongeluk de knikkerbaan van mijn kleinzoon omver stoot. ‘Het is niet erg hoor, oma’, zegt hij grootmoedig. ‘Ik moet hem straks toch afbreken.’ Ik lach opgelucht. Om de vergeving die ik krijg en om zijn generositeit. Vergeving is in alle richtingen een kostbaar geschenk.

(TGL 2019.3, afb. van Andrea Linja via Pixabay)