De dingen die we (niet) weten

30 december 2019

Onlangs las ik dat de Hongaarse dokter Semmelweis halverwege de negentiende eeuw ruzie kreeg met zijn collega-artsen omdat hij hen ertoe wilde brengen hun handen te wassen voordat ze een bevalling zouden ‘uitvoeren’. Dat was volgens de collega’s niet nodig ‘omdat een heer altijd schone handen had’. Pas decennia later onderbouwde Pasteur de hypothese van Semmelweis.

Er zijn dingen die we niet weten en die daardoor onvoorstelbaar veel leed veroorzaken. Dat is vaak hartverscheurend jammer, maar er is niet veel aan te doen. Eenmaal dat de kennis er is, dat er een duidelijk verband is aangetoond, moeten we het gevaar zo snel mogelijk inperken. Maar net zoals in de negentiende eeuw loopt dat niet van een leien dakje.

Er is een onmiskenbaar verband aangetoond tussen de blootstelling aan zware pesticiden en insecticiden en de ziekte van Parkinson. Toch wordt de wetgeving over het gebruik en de verkoop van deze middelen slechts met mondjesmaat aangepast.

Net zo is het gegaan met asbest, met nicotine en noem maar op. Mensen zijn heel gauw geneigd om te denken dat het allemaal wel meevalt, dat het niet zo’n vaart zal lopen, dat we het nog even snel gaan doen zoals we het altijd gedaan hebben.

Het doet me denken aan die mop waarbij een vrachtwagenchauffeur met een veel te hoge lading onder een brug wil doorrijden die volgens het verkeersbord een halve meter te laag is. ‘Gauw, er is geen politie te zien, we rijden er snel onderdoor!’ En dan de onvermijdelijke fatale klap.

Rond het klimaat zijn we met zijn allen bezig zoals die vrachtwagenchauffeur. Nog gauw een veldje vol bouwen, nog rap met een vervuilende auto ergens heen rijden, nog even een poosje ongezonde dieren kweken, want het mag nog net van de wet. De fatale klap is al bezig, ook al willen we het niet zien.

Er was een tijd dat de partij ‘Groen!’ de naam ‘Agalev’ droeg, van ‘Anders gaan leven’. Dat was een profetische naam. Want er zullen niet alleen andere wetten en regels moeten komen, andere beslissingen over ruimtelijke planning, mobiliteit en landbouw. We zullen ook anders moeten gaan leven. Met meer oog voor gemoedsrust en welbevinden voor iedereen en minder focus op winst alleen. Misschien zal dat het moeilijkste zijn. Ik wens het ons allen toe in het nieuwe jaar.

(Afb. van Manfred Antranias Zimmer via Pixabay)