De kunst van het versieren

21 januari 2020

‘Als iedereen voor zijn eigen deur borstelt, is de hele straat schoon.’ Ik heb dat altijd een nogal individualistisch en lichtjes arrogant spreekwoord gevonden, maar hier in India schiet het me toch te binnen. Want overal op straat ligt hier afval, puin of rottend fruit. Haast elk gebouw heeft onafgewerkte stukken muur. Omheiningen stoppen ergens in de leegte. Elk wegdek, elke stoep zit vol verraderlijke gaten. Het straatbeeld ziet er in onze ogen behoorlijk armoedige en chaotisch uit.

Maar dan zijn er de kraampjes met fruit en groente langs de weg.  Nergens liggen die zomaar soort bij soort op een hoop, zoals bij ons op de markt of in de winkel. Altijd heeft de verkoper er kunstige torentjes van gebouwd. Een piramide van sinaasappels, granaatappels of bloemkolen. Een muurtje van komkommers of wortelen, allemaal in dezelfde richting. Een paleisje van citroenen, bovenaan versierd met symmetrisch tussen de vruchten gestoken takjes groen. Zelfs wie zijn koopwaar achterop een fiets meebrengt, maakt er nog iets bijzonders van. Het is een feest voor het oog.

Ook de riksja’s en bestelwagens worden versierd: met bloemenslingers, glitters en kleine schilderijtjes van een bloemenrand of een vlinder, een tijger of een tekst ‘Blow horn!’ Zelfs vrachtwagens met een modderige achterzijde hebben vrolijke opschriften en tekeningen. De schoonheid van kleine dingen.

Het staat in scherp contrast met het puin en het afval dat overal rondzwerft. Vanwaar komt die neiging om te versieren? Zou het niet logischer zijn om eerst die rommel aan te pakken?

Het lijkt erop alsof de doorsnee Indiër zijn ogen sluit voor wat hij niet kan oplossen. Hij negeert wat hij niet kan verhelpen. De vele dingen die onaf, kapot of lelijk zijn, bant hij uit zijn gezichtsveld om zich met volle overgave te focussen op het kleine stukje wereld waarop hij wel vat heeft. En daar maakt hij (of zij) dan ook een echt kunstwerk van.

Hoe langer ik erover nadenk, hoe meer respect ik voor die houding krijg. Negeren wat je niet kunt verhelpen en je richten op wat je zelf in de hand hebt. En daar een meesterwerkje van maken. Misschien moet ik het ook eens proberen.