Het einde van het happy end
14 maart 2023
Bij een schoollezing vraag ik vaak aan de kinderen hoe een verhaal voor hen best kan eindigen. Verkiezen ze een troostvol happy end waarbij alles weer goed komt? Gaan ze voor het tegenovergestelde, het slechte einde, waarbij alles om zeep is en de wereld ten onder gaat aan de problemen? Smullen ze van een open einde waarbij ze zelf in gedachten kunnen bepalen wat er verder met de personages zal gebeuren? Of lezen ze liefst een levensecht einde waarbij er een beetje van alles is, goed en slecht, al bekend of nog niet, net zoals in het echte leven?
Tot voor de covidcrisis koos de grote meerderheid van de kinderen voor het happy end. Als je al lezend samen met de personages alle bange avonturen hebt doorstaan, wil je met een diepe zucht het lezen van het verhaal beëindigen met een voldaan gevoel. De problemen zijn opgelost, iedereen kreeg wat hij of zij verdiende en ze leefden nog lang en gelukkig. In elke klas waren er wel een paar die een open of levensecht einde verkozen, omdat ze graag zelf dingen uitknobbelden, maar dat was een kleine minderheid. En letterlijk haast niemand koos voor het slechte einde.
Maar de tijden zijn veranderd. De grote meerderheid van bijna elke klas kiest nu zonder aarzelen voor het slechte einde. Kleine groepjes verlangen nog naar een happy of open of levensecht einde. Eerst dacht ik dat het toeval was, maar week na week, in alle hoeken van het land, constateer ik hetzelfde fenomeen.
Ze liggen er niet van wakker, die kinderen. Ze zien er niet depressief of angstig uit. Maar het slechte is voor hen niet iets van veraf. Ze hebben het in de ogen gekeken en ze weten er raad mee. Het is voor hen realistischer dan elk ander einde.
Het doet me een beetje pijn, maar misschien hoeft dat niet. Want ze kunnen het aan, ze zijn zelfverzekerder dan ooit. Wellicht is hun strijdvaardigheid beter aangepast aan de vele uitdagingen van onze tijd. Ik wens hun in gedachten goede moed en veel succes.
Alleen vind ik het jammer dat het kinderlijke geloof in een goede afloop zo snel en geruisloos verdwenen is. Ook rondom kinderzieltjes zit al een hard pantser. En het ergste is, dat we dat als volwassenen helemaal aan onszelf hebben te wijten…
(Photo by Edu Lauton on Unsplash)
Dag Kolet,
Wat belangrijk dat je ons zoiets laat weten uit eerste hand, jarenlange ervaring en observatie. Het treft me diep…
Onwillekeurig roept het een ervaring van Dorothee Sölle op. Tijdens de nucleaire bewapeningswedloop was zij in Amerika en sprak daar in scholen met kinderen en jongeren. Toen ze hen vroeg wat ze bij die dreiging dachten en voelden hadden reacties van angst de bovenhand. Eén jongere was het er niet mee eens. Op haar vraag waarom zij anders dacht en voelde, zei die: ‘mijn ouders protesteren daartegen’…
Dat volwassenen in de omgeving van kinderen actief hoopvol, strijdbaar, activistisch in het leven staan heeft dus impact.
Ik wil dat verhaal vasthouden naast jouw fact-check… en me als oma oefenen in het actief luisteren en bevragen (zoals ik dat bij jou mag lezen) én actief hoopvol, activistisch in het leven blijven staan vanuit de onverwoestbare paas-hoop… die pas na goede vrijdag mogelijk is… (ik schrijf meer dan ik zelf kan bevatten…)