Kapoentje

18 januari 2023

In ons ontmoetingscentrum voor ouders met kleine kinderen zijn er ook heel wat anderstaligen uit alle hoeken van de wereld. Vaak leren ze Nederlands en gebruiken ze ons als oefenmateriaal.

Onlangs vertelde een mama uit Nepal over een probleem waar ze tegenaan liep. Haar peuterzoontje heeft opvallend guitige oogjes. Regelmatig kreeg ze in een winkel of op de bus te horen, dat hij een echt ‘kapoentje’ was. Maar in haar lessen Nederlands was dat woord nog niet aan bod gekomen.

‘Wat is toch een kapoentje?’ vroeg ze ons. Op haar vertaalapp was het niet terug te vinden. Wij stonden met onze mond vol tanden. Hoe vertaalde je dat woord in het Engels? A naughty boy? Maar dat klinkt lang niet zo vriendelijk, zo schelms en onschuldig tegelijk als een kapoentje…

Het woord opzoeken in een officieel woordenboek hielp ook niet echt. Want daar stond als omschrijving van kapoen dat het een ‘gecastreerde haan’ was. Niet meteen iets om anderstalige mama’s mee gerust te stellen!

Kapoenen werden hier – zo lazen we – eeuwenlang gekweekt voor het malse vlees. Blijkbaar was het de voorloper van de kalkoen voor de feestdagen. Hanen die een dergelijke behandeling ondergingen, kregen immers meer vet in hun lijf, werden dikker en smaakten lekkerder. Bovendien vertoonden ze minder ‘haantjesgedrag’ en konden ze dus makkelijk met een hele groep samen in een stal worden gezet. Niets dan voordelen dus, die kapoenen!

Al snel werd een kapoen een scheldnaam, iets als schurk of vlegel. En nog later zwakte het af tot deugnietje of olijk kindje. En dat laatste probeerden wij dus met handen en voeten uit te leggen aan de Nepalese mama.

We verzekerden de mama dat het een positieve uitdrukking was, dat mensen met de naam kapoentje iets liefs wilden zeggen over haar zoontje. Gelukkig geloofde ze ons. En vroeg ze niet waarom we dan ook nog een raar Sinterklaasliedje zingen met die naam. Want dat is weer een heel ander verhaal.

(Photo by Varun Kulkarni via Pixabay)