Kun je mensen heropvoeden?

22 juni 2019

De Dossinkazerne heeft expliciete programma’s om mensen te leren om goed om te gaan met integriteit. Er is bijvoorbeeld een opleiding Holocaust, politie en mensenrechten. Ik geloof meteen dat een aantal mensen meer alert wordt voor impliciete opmerkingen of gedragingen door zo’n vormingssessie.

Je kunt hen ook dwingen om Primo Levi of Murat Isik te lezen, of naar Sophie’s Choice, The Help of 12 Years a Slave te kijken. Wie even in de schoenen van miskende, ontmenselijkte mensen wil gaan staan, hoeft niet lang te zoeken.

Bij wie nooit lang heeft stilgestaan bij de impact van uitsluiting en discriminatie, heeft zo’n vorming zeker effect. Veel goedwillende en onnadenkende mensen schrikken ervan als ze zien hoe zoiets werkt. Waartoe gewone mensen in staat zijn. Wat de impact is op grote groepen van de bevolking. Hoe machteloos je daar tegenover staat als individu of als minderheidsgroep. Het helpt hen om dingen te zien die ze eerst niet zagen. Om dingen voortaan anders aan te pakken misschien.

Maar wat met mensen die er diep in hun hart van overtuigd zijn dat niet alle mensen gelijkwaardig zijn? Die oprecht menen dat je mensen in soorten hebt, en dat het dus niet meer dan normaal is dat sommige mensen meer rechten hebben dan andere. Heeft zo’n vorming op hen ook enige impact?

Misschien zullen ze leren om hun diepste overtuigingen niet zomaar te uiten. Om geen aanstoot te geven en geen uitspraken te doen die tegen de wet zijn. Ze zullen wellicht voorzichtiger worden. Dat is voor de maatschappij en voor de minderheidsgroepen alvast pure winst. Maar echt genoeg is het niet. Het betekent dat de foute overtuigingen onderhuids blijven leven en op elk moment weer kunnen opduiken. Het zal blijvende waakzaamheid vragen om ertegen op te treden.

Naast een heropvoedingssessie voor Dries Van Langenhove en de mensen die het met hem eens zijn, is er nood aan een verhoogde staat van paraatheid van ons allemaal. Ik zal het voortaan minder dan ooit pikken dat iemand iets discriminerends zegt over mijn buren, mijn petekind, mijn vrienden, mijn medereizigers op trein of bus, mijn stadsgenoten, mijn collega’s of wie dan ook die gekleurd, gehandicapt, holebi, gemigreerd of op een andere manier anders is. Als we dat met zijn allen doen, kan zelfs de Dossinkazerne er niet tegenop.