Reis door de eeuwen

10 januari 2023

Terugdenken aan je grootouders en vooruitkijken naar je kleinkinderen, voor mensen van mijn leeftijd is dat heel gewoon. Toch blijft het duizelingwekkend om te beseffen dat je zo in één hoofd met gemak honderddertig jaar overspant.

Mijn grootouders werden geboren in de jaren negentig van de negentiende eeuw. Voor hen was België een relatief recent fenomeen. Ik herinner me een uitspraak als ‘we zijn nu onder de Belg’. Ze hadden al jaren een gezin toen er elektriciteit in hun huis werd aangelegd en tot op het einde van hun levensdagen bezaten ze geen ijskast of televisie. Dat was iets wat ze niet nodig hadden.

Na een dag hard werken zaten ze in harde rieten stoelen, aan weerszijden van de stoof. Ik heb die stoel van mijn grootvader geërfd en ik probeer me tevergeefs in te denken wat er op die momenten in hem omging. Maakte hij al plannen voor het werk van de volgende dag? Keek hij naar zijn kinderen? Of was hij te uitgeput om ook maar aan iets te denken?

Mijn jongste zoon werd geboren in de jaren negentig van de twintigste eeuw. Hij groeide op met internet en zou met mijn grootouders weinig gemeenschappelijke gespreksonderwerpen hebben. Of toch misschien, want onlangs kreeg hij een stokoude beitel uit het timmermansatelier van mijn andere grootvader. Zelf is hij als enige in de familie iemand die graag met zijn handen werkt en hij koestert die beitel – met de familie-initialen die ook de zijne zijn – als een kostbaar relict.

Mijn jongste kleinkind is geboren in de jaren twintig, net als mijn ouders, maar dan in een andere eeuw. En zo volgen de generaties elkaar op. Nergens is geschiedenis zo concreet als in een familie.

(Afb. van Museums Victoria via Unsplash)