Vastklampen

15 december 2020

Het is moeilijk te voorspellen waaraan een mens zich in verwarrende tijden of op zijn oude dag aan zal vastklampen. Welke zekerheden je overeind wil houden als de vertrouwde wereld onder je voeten wegzakt. Dat kan een gestreken overhemd zijn. Of een paar papieren servetjes. Of nog iets helemaal anders.

Mijn buurvrouw van diep in de tachtig bracht afgelopen zomer elke dag een bezoekje aan haar man in het woonzorgcentrum, dat gelukkig maar een paar straten verderop ligt. Ze hield hem gezelschap en haalde de was op. Vaak mochten ze elkaar slechts zien doorheen een plexischerm, maar het was beter dan niets. Al begreep hij niet wat er aan de hand was of waarom zijn vrouw niet op zijn kamer kwam. Zij legde het telkens opnieuw uit en zorgde trouw voor schone was.

Op een dag was ze helemaal ontdaan. Haar man had in een ‘onderlijfje’, wat mensen nu een ‘marcelleke’ noemen, in de bezoekruimte gezeten. Het was warm, maar er lag een hele stapel overhemden met korte mouwen klaar in zijn kast. Hoe kwam iemand op het idee om haar fiere echtgenoot in een onderlijfje ‘onder de mensen’ te laten komen? Wat zouden ze daar in het dorp waar ze allebei vandaan kwamen wel van denken? Toevallig was er nog een bewoner van dat dorp en zijn kinderen zouden er vast en zeker schande van spreken. Ze was diepongelukkig.

Ik begreep haar helemaal, al besefte ik ook dat de verzorgers wel iets anders aan hun hoofd hadden. Mijn buurvrouw heeft gelukkig haar punt kunnen maken. Haar man is inmiddels gestorven, maar hij droeg altijd een vers gestreken overhemd.

Bij mijn moeder worden de objecten om haar heen stilaan wazig in haar beleving. Iets is er pas als ze het vasthoudt. Of als het lawaai maakt, zoals de telefoon. Zelf bellen kan ze niet meer, maar opnemen als wij bellen, gelukkig nog wel. Alleen met een klassieke, vaste telefoon met een hoorn. Als die ooit vervangen zou worden, komt er een einde aan ons telefoonverkeer.

De vertrouwde kopjes of het naaigerief van thuis dat in de kast staat, negeert ze volkomen. Ze houdt zich staande met steeds minder attributen: een foto van mijn vader, het Mariabeeld dat ooit op de schouw van haar huis stond, haar boek met woordzoekers, een stel pennen, haar kamersleutel, de tv en haar rollator. Als we naar buiten gaan, help ik haar in haar jas en probeer te denken aan wat ze zou kunnen nodig hebben: een zakdoek, een zonnebril, een sjaal. Mijn moeder staat in het midden van de kamer en grijpt de afstandsbediening van de tv vast. ‘Moet ik dat ook meenemen?’ twijfelt ze.

Ik leg het ding waar het hoort en verzeker haar dat ze het niet zal nodig hebben. Ik overtuig haar van de nood van een mondmasker. En dan gaan we op pad. Haar nieuwe vriend de rollator geeft haar houvast. In het bijhorende mandje liggen steevast een stel gebruikte papieren servetjes. ‘Dat komt altijd van pas’, zegt mijn moeder. Ik moffel ze in de vuilnisbak zodra ik de kans krijg.

Wie weet aan welke rare dingen ik me ooit zal vastklampen? Dingen die me de illusie van veiligheid en normaliteit geven. Misschien zal ik een kapotte gsm in mijn zak koesteren. Misschien zal ik niet zonder plantjes op de vensterbank kunnen. Of dwaal ik rond met een stukgelezen boek onder mijn arm.

God houdt van mij zoals ik ben, dat is een zin die al een hele tijd door mijn hoofd speelt. Het heeft me in deze maanden vol latente onrust al vaak getroost. Het is allemaal niet wat het zou kunnen of moeten zijn, maar God doet het met ons zoals we zijn: rusteloos en bezorgd, vergeetachtig of verstard, de ene dag al wat liever dan de andere. Hij is blij met ons zoals we zijn, wat we verder ook in onze handen houden of waar we ons ook aan vastklampen. Als dat geen geruststellende gedachte is. Iemand zou dat elke dag tegen iedereen moeten zeggen.

En zo wordt het weer Kerstmis. We staan weer in onze handen met herders en engeltjes, met lichtslingers en kaarsen. Kleine dingen waar we ons aan vasthouden, om niet te vergeten dat God altijd tussen ons woont. Wie wil, kan hem elke dag zien.

(Elisabethblog december 2020, afb. van H. Hach via Pixabay)