Vrij borduren

9 december 2021

Ik volg een workshop ‘vrij borduren’ samen met een vijftal andere vrouwen. Op één andere deelneemster na ben ik de enige die nog handwerkles kreeg op school. Elke maandagnamiddag oefenden we alle steken om te leren naaien, breien en haken op lelijke proeflapjes die dan als turnzak, sjaal of toiletzak werden bestempeld.

De andere vrouwen op de workshop zijn veel jonger, maar dubbel gemotiveerd. Het duurt minutenlang voordat ze een draad in hun naald krijgen, maar ze geven niet op. Wij hebben nog zoveel in onze vingers: hoe je de draad legt om hem niet in de knoop te trekken, hoe je met je wijsvinger alles een beetje bijstuurt, hoe je met de andere hand onder je borduurwerk voelt waar je weer naar boven komt met je naald.

Voor de jonge vrouwen is dat allemaal nieuw. Ze zwoegen en zweten en prikken in hun vingers, maar ze genieten van het kleinste resultaat. Een paar steken die de omtrek van een blad en de nerven vormen, een ‘lazy daisy’ waarmee je supermakkelijke bloemetjes kunt maken: voor hen gaat een wereld open. Wij werken snel en efficiënt, zij ontdekken de wonderen van borduren bij elke steek.

In de pauze zien we in het nevenlokaal een paar jonge vrouwen die zitten te breien. Eén heeft al een mouw van een trui klaar, die een beetje vormeloos op de tafel voor haar ligt. Ze werken gestadig verder, elk aan hun breiwerkje. Elke steek is weloverwogen en gaat soms met ingewikkelde maneuvers gepaard.

‘Ik moet me inhouden om er niet naartoe te stappen en te zeggen: zo moet je dat doen!’ zegt mijn leeftijdsgenote zachtjes. Ik glimlach. Ze pakken het in onze ogen inderdaad nogal onhandig aan allemaal. Met veel omslag van handen en gedoe met draad en breinaald. Wij leerden alles doen met onze vingers, zonder het breiwerk zelfs maar een ogenblik los te laten: omslaan, overhalen, op- en afzetten.

Ik zucht. Een ambacht en zijn kneepjes kan teloorgaan op niet minder dan een generatie. Maar het feit dat deze vrouwen hier zitten en plezier beleven aan hun creaties, maakt ook iets anders duidelijk.

Ik ben een expert in kruisjessteek. Om vrij te leren borduren, losweg de lijnen te trekken en de vlakken te vullen met de steken die ik nochtans allemaal ken, ben ik 66 moeten worden. Ik heb er een extra workshop voor nodig om het te durven.

Mijn kleinzoon doet het zonder nadenken. Hij leert een paar trucs en ontdekt de rest al doende. Hij tovert bloemen in alle kleuren op zijn lapje. Bij hem geen geremdheid of de steekjes wel volgens de regels zijn.

Al die basiskennis ligt al meer dan een halve eeuw in mijn vingers te sluimeren. Hoog tijd om ze wakker te schudden en er eindelijk volop van te genieten.