Kolet Janssen

auteur

Wie je was, blijft altijd een stuk van wie je bent

24 juni 2021

Iedereen doet het in meerdere of mindere mate: je eigen geschiedenis herschrijven. Als je terugblikt op de beginjaren van een later fout gelopen relatie, ben je geneigd om al snel allerlei breuklijnen te spotten. Jullie waren allebei te jong, de temperamenten waren achteraf gezien te verschillend, de job of de kinderen maakten het harmonisch samenleven steeds meer onmogelijk. Zijn dominante karakter of haar eeuwige getwijfel en gepieker maakten de relatie op de duur kapot. Het heeft iets geruststellends om gebeurtenissen op een redelijke manier te verklaren, zodat het niet lijkt alsof ze zomaar uit de lucht zijn gevallen. Om alles wat er gebeurd is voor te stellen als onvermijdelijk. Terwijl het met een beetje geluk misschien ook heel anders had kunnen lopen.

Bij een studie die je niet afmaakte, voer je aan waarom de richting je toch niet echt lag. Of je focust vooral op de onmogelijk hoge eisen. Dat is minstens gedeeltelijk allemaal waar, maar meestal is het toch niet het hele verhaal.

Soms moet voor dat herschrijven van je verleden de waarheid namelijk wel enig geweld worden aangedaan. Dat je je gewoon te weinig hebt ingezet of dat de studie te hoog gegrepen was, is veel moeilijker om toe te geven. Dat je misschien weinig over hebt gehad voor je geliefde, dat je verliefd werd op een ander, dat jullie weinig steun hadden aan elkaar bij de praktische dingen van het leven, wordt minder vaak vermeld of weggelaten. Het is een hele uitdaging om dat stuk van je leven, de jaren in een achteraf ‘mislukte’ relatie, toch naar waarde te schatten als een onmisbaar onderdeel van wie je bent geworden. Alleen al voor de eventuele kinderen in zo’n relatie is dat nochtans van essentieel belang. Maar ook voor jezelf: je kunt niet zomaar een stuk van je leven uitwissen. Want wie je was blijft altijd een stuk van wie je bent.

Velen van ons veranderen in de loop van het leven weleens van naam. In heel wat landen krijgen vrouwen nog steeds de familienaam van hun echtgenoot als ze trouwen. De naam waarmee ze geboren werden, wordt dan hun ‘meisjesnaam’ genoemd. Bij echtscheidingen moet je dan opnieuw van naam veranderen. Een heleboel gedoe. Ik ben er altijd trots op dat je in ons land jezelf kunt blijven, ook als je trouwt. Al is dat op reis soms moeilijk uit te leggen.

Ook voornamen wisselen al eens bij het ouder worden. Zo wordt Mieke door haar vriendinnen uit een verder verleden Annemie genoemd. Zij luistert naar allebei. Soms gebeurt het wel dat een vroegere naam connotaties oproept aan een pijnlijke periode in je leven. Dan krijgt die naam een onaangename bijklank, een verzwarende lading. Maar doen alsof iets nooit heeft bestaan, is zelden een goede oplossing. Meestal helpt het ook niet echt. Precies omdat je met alle vezels van je lijf vastzit aan alle stukken van je leven.

Wie verhuist of van job verandert, met een nieuwe relatie begint of emigreert, wie een andere naam aanneemt of welke grondige overgang dan ook meemaakt, doet er best aan op zijn minst een klein draadje naar dat vroegere stuk intact te houden. De nieuwe start kan bevrijdend zijn en de deur naar de toekomst wijd openzetten. Dat is fijn, maar er mag ook nog een hoekje zijn waarin je enkele souvenirs van vroeger blijft koesteren. Al is het maar als een spiegel voor wie je nu bent.

Misschien is het ook niet altijd nodig om telkens de hele geschiedenis te herschrijven. Net zoals het snel belachelijk wordt om man-vrouwrolpatronen of koloniale denksjablonen te gaan spotten en herschrijven in bestaande literatuur, films of andere kunstvormen. Het is zeker interessant om de evolutie en de verschillen kritisch te bespreken, maar wie herschrijft, verliest ook iets. Een andere kijk, een klankbord, een mogelijkheid om te groeien in het bepalen van je koers. Blameren van wat vroeger gedaan is, is gemakkelijk en weinig productief. Iets verwijderen en doodzwijgen is vaak een gemiste kans.

Bovendien getuigt het van grootheidswaan om er zondermeer van uit te gaan dat wij in onze tijd geen ingebakken vooroordelen allerhande hebben. Onze eigen blinde vlekken zullen pas ontmaskerd worden door toekomstige generaties, maar dat mag ons niet tegenhouden om nu in eer en geweten te zeggen en te doen wat we denken dat we moeten zeggen en doen.

In de nederige zekerheid dat iemand ons vroeg of laat wel zal corrigeren.

(De Wereld Morgen, 21 juni 2021, afb. van Devanath via Pixabay)

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.