Ik kan me nog behelpen

5 maart 2021

Je hoort het vaak: als ik dát niet meer zelf kan, dan hoeft het voor mij niet meer! Er zijn veel invulmogelijkheden: eten, naar het toilet gaan, me verplaatsen, me aankleden en noem maar op. Iedereen lijkt een andere grens te hebben en als puntje bij paaltje komt, schuift die best wel eens op. Maar wat is het toch diep in ons, dat we zo gesteld zijn op onze autonomie? Want het lijstje bestaat bij nader inzien grotendeels uit dingen die we ooit ook niet zelf konden doen. Als baby en peuter kregen we daar allemaal hulp bij. Is het dan zo erg om ons opnieuw te laten helpen?

Ik ben natuurlijk schijnheilig. Toen ik met een gekneusde voet op de bank lag, vond ik het ook niet leuk om telkens te moeten vragen om me iets te brengen. Er is een vorm van nederigheid voor nodig, waar ik nog stevig aan moet werken. Bovendien is het nooit helemaal zoals je het zelf zou doen.

‘Gelukkig kan ik nog alles zelf’, zegt mijn moeder met de regelmaat van een klok. ‘Ik kan nog zelf uit de voeten. Ik ga zelf naar de leefruimte als het tijd is om te eten.’ Ik weet sinds het zorgoverleg dat de verzorgers even op haar deur kloppen, omdat ze de tijd steevast vergeet. ‘Ze hoeven mij niet te komen halen’, zegt mijn moeder overtuigd. ‘Als dat nodig zou zijn, doen ze dat ook met plezier!’ antwoord ik, maar dat is niet wat ze wil horen.

‘Ik was me nog elke dag zelf en dan kleed ik me aan’, verzekert ze me. Ja, maar de verzorgsters zorgen ervoor dat de lastige plekjes niet worden overgeslagen. Ze helpen met kousen en met knopen. Ze nemen haar mee onder de douche, iets wat ze volgens haarzelf altijd ‘gisteren’ pas heeft gedaan. Maar dat verdringt mijn moeder ter plekke.

‘Ik ben nog goed te been’, zegt mijn moeder met overtuiging. Maar als we met de rollator naar buiten willen, kiest ze toch voor de rolstoel. ‘Daar kan ik ook achter lopen’, zegt ze. Eenmaal buiten komt ze de rolstoel niet meer uit.

Het is allemaal meer idee dan werkelijkheid, maar blijkbaar heeft ze dat nodig. Er zijn ook altijd voldoende andere bewoners met wie ze zich kan vergelijken. Ze kiest ze met overleg en zorgt er zo voor dat de vergelijking steevast in haar voordeel uitvalt. En vele malen ruimhartiger dan ik, gunnen de verzorgers haar de illusie van zelfredzaamheid.

Zo schuifelt mijn moeder helemaal zelf naar haar vierennegentigste verjaardag. En daar hoeft niemand haar bij te helpen.

(Elisabethblog.be maart 2021, afb. van Gerd Altmann via Pixabay)