Afscheid

18 maart 2019

Met honderden mensen tegelijk stil zijn rond het dode lichaam van een lieve vriendin, dat was misschien wel het meest indrukwekkende onderdeel van de afscheidsviering. Zwijgen bij wat je niet verstaat, bij wat je te boven gaat, het heeft iets sterks. Als zoveel mensen samen aan iemand denken, wordt die persoon heel even weer een beetje levend.

Mensen zegden ook mooie dingen in de viering en er was hemelse muziek. Er werd zelfs gedanst ter ere van haar. We dankten God dat we haar in ons midden hadden gehad, al begrepen we niet waarom dat nu al afgelopen was. En dan kwamen de getuigenissen, uit alle hoeken van haar rijke leven.

Zoals zo vaak hoor je op zo’n afscheidsviering dingen die je nog niet wist. Waarvan je verrast opkijkt en met luie hersenen denkt: ‘Daar moeten we het toch eens over hebben, bij onze volgende lunch in het Wereldcafé.’ Om dan met een pijnlijke schok te beseffen dat er geen volgende lunch meer zal komen. Toch niet in ons aardse leven.

Hoe vaak lees ik niet iets of hoor ik iets op de radio waarvan ik denk: ‘Dat moet ik aan mijn vader vertellen, dat zal hij leuk vinden!’ Of: ‘Ik zou wel eens willen weten wat mijn schoonmoeder hiervan zou vinden.’ Het kan niet, en toch zijn ze dan even heel dichtbij.

En misschien weten we ook wel ongeveer hoe ze zouden reageren, of dat beelden we ons toch in. Dode mensen kunnen je niet meer verrassen. Dat is het exclusieve voorrecht van levenden. Het is precies dat aspect dat we het meest van al zullen missen: zijn sprankelende humor, haar stoute uitspraken, de gekke twist die zij kon geven aan een vervelend gebeuren.

Als een geliefd iemand sterft, vallen er vele gaten die nooit meer gevuld kunnen worden. Gedeelde herinneringen die je voortaan alleen moet koesteren. Gewoontes die je samen met andere nabestaanden overeind probeert te houden. Al is het nooit meer echt hetzelfde. Leeg zijn die gaten dus nooit. Ze zitten boordevol warme momenten. Voor wie verder moet, zijn ze soms ook een toevluchtsoord. Want een nest is tenslotte ook een soort gat.