Drie keer nee

16 mei 2019

Lang geleden hadden we een Amerikaanse vriend, Jim, die zich voortdurend verwonderde over onze Belgische omgangsvormen. Als hij ergens op bezoek was, kreeg hij al gauw de vraag: ‘Wil je iets drinken?’ Als hij daar vervolgens een eerlijke ‘nee’ op antwoordde, werd die vraag in het volgende kwartier nog minstens twee keer herhaald. Hij werd er gek van. ‘Waarom geloven ze me niet? Waarom laten ze me niet met rust?’ vroeg hij. ‘In Amerika maken ze daar echt geen probleem van.’

Wij probeerden hem uit te leggen dat het in ons land elementaire beleefdheid is om je gast iets te drinken voor te schotelen. En dat het tegelijk ook heel gebruikelijk is om zo’n aanbod eerst te weigeren om niet te gretig over te komen. Pas bij de tweede of derde keer mag je ‘zwichten’ voor de gastvrijheid. Zoiets is bij ons een subtiel spel van geven en nemen, waar je haast vanzelf ingroeit. Aandringen is dan ook een onmisbaar onderdeel van onze vriendencultuur. Evenals de uitspraak ‘doe geen moeite’ bij het afslaan. Uiteindelijk laat je iemand ‘moeite doen’ en kun je daar evenredig dankbaar voor zijn. Zo groeien mensen in ons land naar elkaar toe.

Jim schudde zijn hoofd. Hij weigerde het te begrijpen. Het was hem allemaal te ingewikkeld. Maar hij vond er iets op. Telkens als hem gevraagd werd of hij iets wilde drinken en hij daar helemaal geen behoefte aan had, zei hij gewoon: ‘No, three times!’ Waarop je als Vlaming alle wapens uit handen werd geslagen om de relatie verder uit te bouwen.

‘Als ik echt geen zin heb, hoef ik toch niets te drinken!’ zei Jim. Wij twijfelden. Soms moet je iets drinken voor een hoger doel, zoals de vriendschap.

Maar de laatste tijd denk ik af en toe dat Jim toch voor een stuk gelijk had. In het leven zijn er dingen waartegen je drie keer nee moet kunnen zeggen, omdat je er echt niet aan wilt. In de verkiezingsbrochures die mijn brievenbus binnen dwarrelen kom ik regelmatig uitspraken tegen, waarbij ik hardop ‘nee, nee, nee!’ wil roepen.

Heeft beleefdheid ook zijn grenzen? Of kun je leren om beleefd ‘nee’ te roepen? De tijd zal het uitwijzen.