Grootmoeders in soorten

5 oktober 2021

Mijn vriendin is oma geworden, en niet voor de eerste keer. Toch was het nu een beetje anders. De eerdere kleinkinderen zijn geboren in het gezin van haar zonen. Ditmaal heeft haar dochter een baby gekregen.

Vooral tijdens de zwangerschap en bij de bevalling beleefde ze dat anders. Het gebeurde nu immers in het lijf van haar dochter. Was ze wel of niet misselijk? Kreeg ze een mooie puntbuik of zat de baby meer vanbinnen? Telkens dook de vergelijking op met haar eigen zwangerschappen en die van eerdere vrouwen uit de familie. Hoe hadden die het gesteld tijdens de zwangerschap? Hoe was hun bevalling verlopen? Waren er kwaaltjes die je kon herkennen?

Op de een of andere manier voelt de zwangerschap van een dochter dichterbij. Alsof het leven het meest zichtbaar en direct wordt doorgegeven via moeders en dochters.

In het Noors zijn er twee woorden voor oma: farmor en mormor. Voor de moeder van je vader en de moeder van je moeder. De oma langs vaderskant heet anders dan de oma langs moederskant. (Er is ook een neutraal woord, bestemor, dat voor elke oma inzetbaar is.)

Ook voor grootvaders wordt hetzelfde onderscheid gemaakt: er is een farfar en een morfar.

In het Nederlands zou dat iets kunnen zijn als mamamoe en papamoe voor de oma’s en mamava en papava voor de opa’s.

De eicellen van een meisjesbaby zijn er al bij de geboorte. Wat de ‘mormor’ heeft gedaan tijdens haar zwangerschap, speelt ook fysiek dus veel langer door dan wat ‘farfar’ uithaalde. Eén glaasje wijn kan geen kwaad, zo dachten wij toen… Wat een verantwoordelijkheid!

Als de baby er eenmaal is, maakt het nauwelijks nog uit. Dan zie je als grootouders afwisselend trekjes van allebei de ouders opduiken. Je ziet je zoon of je dochter vaderen en moederen en dat raakt je allebei even diep. Maar een zwangerschap van je dochter, dat is voor een oma toch net iets specialer.

(Afb. van Hannah Pirnie via Pixabay)