Hilarisch

27 juli 2021

Nog nooit had ik me afgevraagd waar de term ‘hilarisch’ vandaan komt. Het is nochtans een woord dat ik geregeld gebruik. Maar vandaag werd de oorsprong mij opgehelderd op een bijzonder plastische manier.

Op een timpaan boven de deur van een kerkje diep in Bourgogne stond een op het eerste gezicht onbegrijpelijk verhaal afgebeeld. Geen enkel Bijbelverhaal leek erbij te passen. Er was een staande man te zien naast drie zittende figuren die er nogal eerbiedwaardig uitzagen. Even verder ging die staande man op de grond zitten. Uiteindelijk zweefde hij zonder stoel in de lucht op dezelfde hoogte als de drie zittende personages.

Een infobordje bracht uitkomst. De centrale figuur was de heilige Hilarius, die als kerkvader en verdediger van de rechte leer aankwam op een oud concilie in de vierde eeuw. De aanwezige andersgezinde bisschoppen wilden geen zitplaats voor hem vrijmaken. Daarop verkondigde Hilarius dat de grond bij uitstek de plek van God was en hij ging ostentatief op de grond zitten. Misschien de eerste zitstaking in de geschiedenis!

Een engel gaf aan dat Hilarius het bij het juiste eind had en op wonderbaarlijke wijze ging hij vanzelf in de lucht zweven totdat hij op gelijke hoogte kwam met de verdorven bisschoppen.

Zo werd aan iedereen duidelijk gemaakt dat Hilarius de ware leer verdedigde over wie Jezus was: God en mens tegelijk, en geen flauw afkooksel van een van beide. Helemaal rechts op het paneel zien we de valse woordvoerder van de paus die plots last kreeg van zijn darmen en op het toilet de geest geeft, waarna een paar lustige duiveltjes zijn ziel meevoeren.

Dit hilarische verhaal van een zwevende kerkvader die al zittend de waarheid verdedigt, zal me voorgoed bijblijven. Want om de waarheid te zien, helpt het om af en toe een beetje te zweven.

Hilarius’ naam betekent overigens gewoon ‘de vrolijke’. Daar komt de betekenis van ‘hilarisch’ dus echt vandaan. Maar dat andere verhaal is veel mooier, geef toe.