Spotten

10 november 2022

‘De auteur maakte van spotten zijn handelsmerk’, lees ik in een artikel over een Franse journalist. Heel even denk ik dat de man sterk was in ironie. Maar dan besef ik dat spotten tegenwoordig iets helemaal anders betekent. Hoe je bepaalde woorden begrijpt, legt soms pijnlijk bloot hoe oud je bent.

In onze tijd is spotten iets dat je vooral doet in de natuur. Of op andere plekken waar veel tegelijk te zien is. Je gaat naar iets op zoek, je merkt het op en je lokaliseert het. Een Vlaamse gaai. Een acacia. Een vliegtuig. Een vrouw met een groene jas. Bingo.

Vogels spotten is weer helemaal hip, compleet met wandelschoenen en verrekijker. Onkruidjes tussen de stoeptegels spot je met een app, zodat je geen blaadje hoeft uit te trekken.

Een echte natuurspotter moet er trouwens iets voor over hebben. Om bevers, eekhoorntjes, spechten of herten van dichtbij in actie te zien, moet je meestal vroeg opstaan en urenlang wachten in de kou. Met je verstand op nul en je ogen wijd open, alert voor elke kleine beweging. Dat is niet voor iedereen weggelegd. Ik ben er zeker van dat ik binnen de vijf minuten zou wegdromen en met opengesperde ogen hele kuddes en zwermen dieren zou missen. Ook al huppelden ze haast over mijn tenen.

Ondertussen krijgt dat andere spotten stilaan een slechte bijklank, te dicht in de buurt van pesten en zo. Terwijl je natuurlijk ook goedmoedig en vriendschappelijk met iemand de spot kunt drijven. Om zachtjes met elkaar te spotten, moet je elkaar namelijk heel goed kennen. Er is een dunne strook tussen iemand belachelijk maken en hem vriendschappelijk aanmoedigen, en op de lijn daartussen zit het zachtjes spottend porren. Meestal heeft het een groot effect in de goede richting.

Ik wil dus de eerste betekenis van spotten niet kwijt. Hebben we voor die andere betekenis geen bestaand Nederlands woord? Zoeken, zien, opmerken en lokaliseren, ik heb wel vier woorden nodig om te omschrijven wat het inhoudt. Dat moet beter kunnen! Wie probeert?

(Afb. van Chris Lawton via Unsplash)