Het bijna-niets

25 augustus 2022

Vaak als ik een knoop aannaai of een losgekomen naadje vastmaak, moet ik denken aan iets van heel lang geleden. Ik zat in het tweede of derde leerjaar en we leerden hoe we moesten beginnen aan een rij siersteken op wat later een turnzak zou worden. Rijgsteken en stiksteken, de voorsteek en de achtersteek. Kruisjessteek en flanelsteek. Maar eerst moesten we leren beginnen.

We leerden de draad in de naald te rijgen en de naald langs onder door de aftelbare stof te prikken. De juf legde het hele proces uit en deed het uitvoerig voor vooraan in de klas. ‘Je glijdt met je naald onder de achterkant van een paar andere steken door en trekt de draad net zo lang aan tot er niets meer te zien is’, zei ze. Ik fronste mijn wenkbrauwen. ‘Niets’ vond ik toen al een moeilijk begrip.

Wij begonnen eraan. Na een rondje door de klas riep de juf ons tot de orde. ‘Wat had ik gezegd? Hoeveel van de draad mag er achteraan hangen als je begint?’

Mijn klasgenootjes staken hun vingers op.

‘Een klein stukje?’ ‘Een centimeter?’ ‘Een halve centimeter?’ ‘Een piepklein stukje?’ De juf schudde telkens haar hoofd.

Ik wist wat het antwoord was. ‘Niets.’ Maar ik wist tegelijk dat het een onzinnig antwoord was, dat het niet mogelijk was om ‘niets’ te bereiken. Wat maakte het ook uit als er een klein eindje zichtbaar bleef? Ik weigerde minutenlang te antwoorden. De juf ging onverbiddelijk door met klasgenootjes te ondervragen. Keer op keer was het fout.

Tot ik tenslotte – om uit de impasse te geraken – mijn vinger opstak en met een woest en rood gezicht ‘niets’ mompelde. Dat was wat de juf wilde horen. Ik schaamde me diep, al was het niet echt mijn schuld.

Nog altijd als ik mijn draad onder de steken van de achterkant weef, denk ik aan dat ‘niets’. Ik heb er nooit naar gestreefd en het nog altijd niet bereikt. Een heel klein eindje draad blijft zichtbaar, het bijna-niets. Toch probeer ik het zo kort mogelijk te houden, bewust of onbewust.

Scoren met een stom antwoord, ik heb er na al die jaren nog altijd een ongemakkelijk gevoel over. Ik heb het die juf nooit echt vergeven. Al is haar les, van het niet-zichtbare eindje begindraad, mij goed bijgebleven. Hopelijk zijn mijn klasgenootjes van toen, inmiddels respectabele dames, dat alles volledig vergeten.

(Afb. van Lisa Woakes via Unsplash)